Yoksulluk ve Hayat Şartları İstatistiklerinin hesaplandığı Gelir ve Hayat Şartları Araştırması 2022 yılı sonuçlarına ait gelir bilgileri, bir evvelki takvim yılı olan 2021 yılını referans almaktadır. Gelir ve yoksulluk hesaplamalarında; hanehalkı gelirleri, hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürülmektedir.
Toplumun genel seviyesine nazaran makul bir sonun altında gelire sahip olan bireyler rölâtif manada fakir sayılmaktadır. Muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran, yoksulluk oranı 2022 yılında birebir seviyede kalarak %14,4 oldu. Medyan gelirin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise son yılda 0,3 puan artarak %21,6 olarak gerçekleşti.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %40’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran, yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,9 puanlık azalış ile %7,6 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin %70’i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise bir evvelki yıla nazaran 0,6 puanlık artış ile %29,3 oldu.
Yoksulluk oranı en düşük haneler tek kişilik haneler oldu
Hanehalkı tipine nazaran muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kişilik hanehalklarında yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 1,0 puan artarak %7,5, çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hanehalklarında ise 2,6 puan artarak %11,7 olmuştur. En az bir çekirdek aile ve başka şahıslardan oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı 1,1 puan artarak %19,6, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı ise 0,3 puan azalarak %13,9 oldu.
Okur-yazar olmayanların %27,7’si, yükseköğretim mezunlarının ise %2,6’sı yoksul
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına nazaran; okur-yazar olmayan fertlerin %27,7’si, bir okul bitirmeyenlerin %24,4’ü, lise altı eğitimlilerin %13,8’i, lise ve dengi okul mezunlarının ise %7,8’i fakir olarak hesaplandı. Yükseköğretim mezunları ise %2,6 ile en düşük yoksulluk oranına sahip küme oldu.
Maddi ve toplumsal mahrumluk oranı %16,6 oldu
Geçen yıllarda yayımlanan maddi mahrumluk tarifi Eurostat tarafından revize edilerek tarifin içine toplumsal mahrumluk kriterleri de dahil edilmiştir.
Maddi ve toplumsal mahrumluk oranı hesabında hane seviyesinde sorgulanan değişkenler; araba sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, meskenden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, meskenin ısınma gereksinimini karşılayabilme ve yeni eklenen mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumudur. Geçen yıllarda maddi mahrumluk tarifine dahil olan çamaşır makinesi, renkli televizyon ve telefon sahipliği yeni tariften çıkarılmıştır.
Bu oran için fert seviyesinde yeni eklenen değişkenler ise; eskimiş giysileri yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir defa tanıdıkları ile toplanabilme, fiyatlı boş vakit faaliyetlerine katılabilme, kendini güzel hissetmek için bir ölçü para harcayabilme ve ferdî maksatlı kullanım için internet sahipliği olarak belirlenmiştir.
Yukarıda belirtilen on üç unsurun en az yedisini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve toplumsal mahrumluk oranı; 2021 yılında %18,1 iken 2022 yılı anket sonuçlarında 1,5 puan azalarak %16,6 olarak kestirim edildi.
Sürekli yoksulluk oranı %14,0 oldu
Dört yıllık panel bilgi kullanılarak hesaplanan daima yoksulluk oranı, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına nazaran son yılda ve tıpkı vakitte evvelki üç yıldan en az ikisinde de fakir olan fertleri kapsamaktadır. Buna nazaran, 2022 yılı anket sonuçlarına nazaran daima yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,2 puan artarak %14,0 oldu.
Yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olanların oranı %32,6 oldu
Göreli yoksulluk, maddi ve toplumsal mahrumluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden mahrum olma durumu olarak açıklanan yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olanların oranı birinci defa bu yıl hesaplandı.
2022 yılı sonuçlarına nazaran fertlerin %32,6’sı yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında kaldı. Bu oran yaş kümelerine nazaran incelendiğinde; 0-17 yaş kümesinde %42,7, 18-64 yaş kümesinde %30,2, 65+ yaş kümesinde ise %20,5 olarak varsayım edildi.
Kendilerine ilişkin bir konutta yaşayanların oranı %56,7 oldu
Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla nazaran 0,8 puan azalarak 2022 yılında %56,7 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı %27,2, lojmanda oturanların oranı %1,1, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise %15,1 oldu.
Konutun izolasyonundan ötürü ısınamama en çok karşılaşılan konut ve etraf sorunu oldu
Kurumsal olmayan nüfusun %33,6’sı konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu ile sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri vb. sorunları yaşarken, %21,7’si trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut öbür çevresel problemlerle karşılaştı.
Taksit ödemeleri yahut borçları olanların oranı %59,4 oldu
Geçen yıla nazaran konut alımı ve konut masrafları dışında borç yahut taksit ödemesi olanların oranı 4,3 puan azalarak %59,4 oldu. Nüfusun %6,2’sine bu ödemeler yük getirmezken %17,7’sine çok yük getirdi. Hanelerin %59,6’sı konuttan uzakta bir haftalık tatil masraflarını, %41,5’i iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, %31,1’i beklenmedik harcamaları, %20,4’ü konutun ısınma gereksinimini, %65,4’ü eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
Bir yanıt bırakın